بررسی جنبه‌های مختلف سلامت مادر و کودک و توجه به آن علاوه بر این‌که باعث حفظ سلامتی مادران جامعه می‌شود تضمین‌کنندۀ سلامتی برای نسل آینده است و مژده دهنده و نویدبخش خانواده‌هایی سالم با فرزندانی توانا و قدرتمند که می‌توانند به‌راحتی چرخ‌های توسعۀ کشور را به‌سوی سربلندی و اقتدار بچرخانند، یک کشور بدون داشتن چنین سرمایه‌های ارزشمندی حتی در بهترین و پیشرفته‌ترین حالت خود فقیر و ناتوان محسوب شده و قدرت و استقلال خود را درزمانی نه‌چندان طولانی از دست می‌دهد.

بارداری، زایمان، شیردهی مراحل مختلفی است که هر مادر به‌محض تصمیم به داشتن نوزادی شیرین باید دیر یا زود به آن فکر کند و دانش خود را در مورد آن‌ها بالا ببرد، ما در این مقاله می‌کوشیم تا در حد توان به بیان ویژگی‌های هر مرحله پرداخته و دیدی وسیع‌تر را در اختیار پدران و مادران جامعۀ خود قرار دهیم.

بارداری

بارداری و تصورات غلط

آنچه بیشتر در بین بانوان عزیز تصور می‌شود، بارداری امری سخت و مشکل‌ساز برای آن‌هاست، کاهش حجم استخوانی، ضعف و ناتوانی، هجوم یک‌بارۀ انواع بیماری‌ها همه و همه تصورات نادرست و رایج جامعۀ کنونی ما از بارداری است، باکمی دقت درمی‌یابید درگذشته نه‌چندان دور که زنان جامعۀ ما بارها و بارها بارداری و زایمان را تجربه می‌کردند از سلامت بیشتر روحی و جسمی برخوردار بوده‌اند، تحقیقات علمی که امروزه انجام‌شده است نیز این ادعا را ثابت می‌کند، ام‌اس بیماری ترسناک که قدرت حرکت را از افراد می‌گیرد 30% در زنانی که فقط یک‌بار بارداری را تجربه کرده‌اند کاهش می‌یابد و جالب است بدانید ام‌اس بدخیم که باعث فلج می‌گردد حتی به سراغ این دسته از زنان نخواهد آمد مگر در موارد بسیار نادر، بارداری با بهبود التهابات مغز و نخاع باعث بهبود و باز توانی افرادی می‌شود که به این بیماری مبتلا هستند.

بارداری و مصرف دارو

. یکی از عوارض بارداری شیوع افسردگی است که برخی از افراد برای رهایی از آن به سراغ داروهای ضدافسردگی می‌روند، تحقیقات نشان می‌دهد این داروها اثرات نامطلوب زیادی بر روی جنین و نوزادان خواهد داشت و عوارض آن شاید تا سال‌ها بعد از تولد گریبان گیر آن‌ها باشد، بیماری‌هایی چون اوتیسم، اختلالات ژنتیکی، زایمان‌های زودرس، نوزادان نارس و… می‌تواند از عوارض مصرف این داروها در زمان بارداری باشد و سلامت مادر و کودک را به خطر بی اندازد پس مصرف آن‌ها را بدون مشاوره با پزشک ترک نمایید.

. شاید شما فردی باشید که دارای حساسیت‌های خاص است به همین دلیل نگران اگزمای نوزاد خود به‌محض تولد باشید به همین دلیل مایلید از دارویی به‌منظور پیشگیری استفاده کنید در این موقعیت پروبیوتیک ها به کمک شما می‌آیند، تحقیقات نشان می‌دهد تمامی مادرانی که در دوران بارداری خود از این محلول استفاده کرده‌اند باکتری‌های موجود در شکمشان متعادل‌تر بوده و درصد کمتری از نوزادانشان به عارضۀ اگزما مبتلا شده‌اند و پروبیوتیک ها وظیفۀ خود را به‌خوبی به انجام رسانده‌اند.

بارداری وبی تحرکی

بارداری زمان بی‌تحرکی نیست و البته زمان تحرکات شدید و طاقت‌فرسا نیز نیست شما باید حد تعادل را حفظ کرده و در فعالیت‌های خود مراقب افزایش دمای بدن خود باشید زیرا هر افزایش دمای غیرعادی برای مغز جنین خطرساز و سلامت وی را به خطر می‌اندازد، به‌محض خستگی و احساس ضعف حرکات بدنی خود را سبک‌تر نمایید، سعی کنید ضربان قلبتان به‌یک‌باره بالا یا پایین نبرید و از وزنه‌های سنگین استفاده نکنید.

زایمان

یکی از عوامل مهم در سلامت مادر و کودک انتخاب صحیح نوع زایمان مادران بسته به شرایط خاص موجود است، زایمان به دودسته طبیعی و سزارین اغلب در بین خانم‌ها شناخته‌شده است و با توجه به مضرات زیاد سزارین بازهم شاهد میل و علاقه خانم‌های جوان به این نوع زایمان هستیم درحالی‌که اگر از عواقب ناگوار آن باخبر شوند شاید کمتر مایل باشند که به سراغ آن بروند:

. سزارین دقیقاً یک عمل جراحی محسوب می‌شود و تمامی خطرهایی که یک عمل جراحی بزرگ را تهدید می‌کند شامل عمل سزارین نیز می‌شود.

. تأثیر کوتاه و بلندمدت داروهای بیهوشی بر روی سیستم عصبی مرکزی فرد چیزی نیست که بتوان به‌راحتی از کنار آن گذشت.

. خونریزی و عفونت‌های شدید بعد از عمل جراحی در این نوع زایمان بسیار شایع است.

. بازماندن لوله‌های رحمی بعد از زایمان سزارین خطر دیگری است که فرد را تهدید می‌کند.

. جمع نشدن کامل دهانۀ رحم که باعث آسیب جدی به رحم و حتی باعث خارج نمودن آن در زایمان بعدی می‌شود.

. بالا رفتن احتمال نگهداری نوزادان در دستگاه به علت زایمان سزارین.

تمام این موارد ذکرشده در زایمان‌های طبیعی ناچیز و تا حد صفر پایین می‌آید و خطرات و عوارض به نسبت ضعیف‌تری دارد.

شیردهی

. تغذیه با شیر مادر از اساسی‌ترین احتیاجات کودک در بدو تولد و تا شش ماه اول زندگی او است که می‌تواند تغذیه‌ای کامل و ایمنی در برابر انواع بیماری‌ها را برای کودک به ارمغان بیاورد، کلستروم که اولین مایعی است که به‌منظور تغذیه کودک از سینۀ مادر خارج می‌شود گران‌بهاترین ماده ازنظر تضمین سیستم ایمنی بدن کودکان است که تا حد قابل‌توجهی عفونت‌ها را از کودکان دور می‌کند و خطر مرگ‌های ناگهانی آن‌ها را کاهش می‌دهد، رفع خطر چاقی مفرط چه برای مادران و چه برای نوزادان آن‌ها در سال‌های پیش روی آن‌ها، بالا بردن درجه امنیت و آرامش کودک، هزینۀ کمتر، مقاومت بیشتر در برابر بیماری‌های قلبی، عروقی، دیابت و فشارخون، اسهال، عفونت‌های تنفسی، بالا بودن ضریب هوشی و رشد جسمی از دیگر مزایای تغذیه با شیر طبیعی مادر و تضمین‌کنندۀ سلامت مادر و کودک است.

. برای افزایش شیر و حفظ کیفیت آن مصرف مواد مختلف به شما کمک می‌کند تا شیر کافی داشته باشید تا در هر زمان که کودک شما احتیاج به تغذیه داشت با خیال راحت آن را در آغوش گرفته و شیردهید، آب که کمبود آن در بدن هم به‌سلامت مادر وهم در میزان شیر تأثیرگذار است، جوی دوسر علاوه بر کاهش فشار و کلسترول خون در حفظ منابع شیر مؤثر است، سیر، هویج، رازیانه، آجیل، دانۀ کنجد، زنجبیل همگی دست در دست هم می‌توانند در افزایش شیر کمک نمایند.

مسائل پیرامون کودک

در نگهداری کودک خود باید شرایط کامل روحی و جسمی او را در نظر بگیرید تا در حد کمال احساس آرامش نماید

مثلاً:

. هرگز برای آرام کردن کودک به سراغ تکان‌های شدید نروید حفظ آرامش خود و درعین‌حال آرام نمودن محیط اطراف کودک به آرامش او کمک می‌کند، برطرف نمودن احتیاجات ضروری نیز راهی برای حفظ آرامش کودک محسوب می‌شود، بازی و سرگرمی، صحبت کردن با وی حس اطمینان و مفید بودن و آرامش را یکجا به کودک می‌بخشد.

. جروبحث در حضور کودکان اکیداً ممنوع، زیرا هنگامی‌که آن‌ها شاهد اختلافات حتی کوچک والدین خود هستند به‌یک‌باره دنیای زیبای خود را کاملاً نابود فرض کرده و گمان می‌کنند که دیگر هیچ‌گاه اوضاع به حال اول خود برنمی‌گردد به همین دلیل در هر بار که شاهد جروبحث شدید والدینشان هستند تأثیر نامطلوب شدید روانی را بر روی خود تجربه می‌کنند که شاید تا سال‌های متمادی با آن‌ها همراه بوده وبر زندگی و سرنوشت و حتی نگرش آن‌ها تأثیر نامطلوبی داشته باشد این جروبحث‌ها بر سلامت مادر و کودک به‌صورت هم‌زمان تأثیر نامطلوب می‌گذارد خصوصاً مادرانی که به‌تازگی دوران بارداری و زایمان خود را گذرانده باشند.

. کودکان از سن دوسالگی شروع به حرف زدن می‌کنند و حتی اغلب آن‌ها از یک‌سالگی اولین تجربه صحبت کردن را بابیان کلمات کوتاه خواهند داشت، اما گاهی این امر تا سن 5 سالگی به تأخیر می‌افتد که باید از سوی والدین موردتوجه ویژه قرار گیرد و با ارجاع به متخصصین در این زمینه در مورد عوامل بروز آن معاینات دقیقی صورت گیرد، گاه این اختلال در گفتار به‌صورت لکنت زبان خود را نشان می‌دهد که باید به‌صورت کامل درمان پذیرد زیرا بی‌توجهی به آن ممکن است زمینۀ تأثیر نامطلوب یادگیری در سال‌های پیش روی کودک را داشته باشد.

این نکات ذکرشده تنها مواردی اندک می‌باشند که رعایت آن‌ها می‌تواند در سلامت مادر و کودک مؤثر بوده و عدم توجه به آن‌ها مشکلات جبران‌ناپذیری را برای کودک و مادر به وجود آورد.