مکمل‌های ورزشی بدون توجه به جنسیت به‌منظور کاهش و یا افزایش حجم ماهیچه‌ها تولید و در دسترس علاقه‌مندان به‌منظور گنجاندن آن‌ها در برنامه بدن‌سازی ورزشکاران توسط مربیان آن‌ها قرار می‌گیرد اما نمی‌توان انکار کرد که اغلب ورزشکاران از فواید و مضرات و حتی نحوۀ صحیح استفادۀ آن بی‌خبر هستند که این کم‌کاری تولیدکنندگان در امر آموزش این محصولات را می‌رساند ما در این مقاله می‌کوشیم تا دانش شمارا نسبت به آن‌ها افزایش و میزان اثربخشی آن‌ها را برایتان روشن نماییم.

نکتۀ مهم و قابل‌توجه این است که فراموش نکنید مکمل‌ها فقط تکمیل‌کننده هستند و هرگز جایگزین نمی‌شوند، جایگزین میوه‌ها، سبزی‌ها، پروتئین‌های طبیعی و… شما با یک رژیم استاندارد در کنار فعالیت مناسب بدنی می‌توانید مکمل‌ها را ارزشمند تلقی کنید که نبود آن دو تأثیر مکمل‌های ورزشی را نابود و یا اثر آن‌ها را معکوس می‌نماید.

انواع مکمل‌های ورزشی

مکمل‌های ورزشی دارای انواع و اقسام مختلف چون ویتامین‌ها، هورمون‌ها، پروتئین‌ها، مواد کاهش و افزایش وزن و… می‌باشند و اکثر افراد بسته به نیاز خود به سراغ یکی از آن‌ها رفته تا به فرم بدن موردنظر خود که در تبلیغات مختلف می‌بیند برسد، البته هدف اصلی این مکمل‌ها بالا بردن کارایی و ظرفیت ماهیچه‌های بدن بعد از انجام فعالیت در باشگاه‌های ورزشی است که البته به‌غلط تصور شده افراد می‌توانند بدون هیچ زحمتی و فقط با مصرف آن‌ها به وزن و فرم موردنظر خود برسند.

پروتئین

پروتئین‌ها به خاطر تأثیر فراوانی که در کیفیت رژیم ورزشکاران دارند از انواع و اهمیت زیادی برخوردار هستند و شاید جزء اصلی پروژۀ بدن‌سازی محسوب شوند، پروتئین کنستانتره، ایزوله، کازئین، سویا و تخم‌مرغ نمونه‌هایی از آن‌ها می‌باشند.

پروتئین کنستانتره

پروتئینی بسیار مناسب برحسب نوع برند و محصول که به‌سرعت هضم شده و به علت قیمت پایین آن مورد استقبال زیادی قرار می‌گیرد و تقریباً تا 80% آن را پروتئین خالص تشکیل داده است.

پروتئین ایزوله

بسیار شبیه به پروتئین کنستانتره بوده و دارای کیفیت بالاتری از آن است به‌گونه‌ای که در صد پروتئین آن بیشتر و در صد چربی و قند آن بسیار کم است به همین دلیل برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند بسیار گزینۀ مناسبی است.

پروتئین کازئین

پروتئین گازئین بیشتر برای افرادی مناسب است که می‌خواهند یک فعالیت بلندمدت در طول شبانه‌روز داشته باشند و به یک مکمل برای این ساعات احتیاج دارند تا به‌تدریج هضم و به بدن انرژی‌رسانی کند و بتواند آن‌ها را در تمامی ساعت‌های کاری هوشیار و توانا نگه دارد.

پروتئین سویا

این پروتئین‌ها برای افرادی مناسب است که بیشتر به‌صورت تخصصی به امر بدن‌سازی می‌پردازند و به خاطر غنی شدن با آمینواسیدها تأثیر بیشتر و مکمل‌های ورزشی کامل‌تری محسوب می‌شوند.

مکمل کراتین مونوهیدرات

کراتین عنصر اصلی است که در ماهیچه‌ها ذخیره‌سازی شده و انرژی برای انقباض عضلانی را محیا می‌سازد و با جذب آب به داخل ماهیچه‌ها آن‌ها را حجیم‌تر به نظر می‌رساند افزایش کراتین با مصرف کراتین مونوهیدرات امکان حرکات سریع و قدرتی را برای ورزشکاران خصوصاً وزنه‌برداران که مایل‌اند وزنه با تعداد دفعات بیشتر را تجربه نمایند فراهم می‌کند.

بدن به‌طور طبیعی قادر به ساخت مقدار موردنیاز کراتین برای خود می باشد و ما به‌طورمعمول با مصرف موادی چون گوشت قرمز و سفید می‌توانیم بدن خود را از آن بی‌نیاز سازیم اما اگر مایلید در هنگام فعالیت‌های ورزشی ماهیچه‌های شما در برابر فشار و کشش‌های متوالی مقاومت بیشتری داشته باشند مصرف مقدار محدود آن مناسب است اما توجه داشته باشید اگر حد تعادل را رعایت نکنید به عوارضی چون صرع، ناراحتی‌های کلیوی، کاهش ناگهانی آب بدن و… مبتلا خواهید شد پس مصرف مناسب و اصولی آن را چه به‌صورت قرص، پودر و یا ژل جدی بگیرید.

مکمل چربی سوزها

مسلماً نمی‌توان با کوهی از چربی به بدن ورزشکاری موردعلاقه خود رسید مکمل‌های ورزشی راهی برای سوزاندن آن‌ها با بالا بردن درجه حرارت بدن از یک‌سو و کاهش اشتها از سوی دیگر فراهم کرده و باعث کنترل وزن در افراد می‌شوند، کافئین، چای سبز، سیترولین مالات، کو آنزیم کیو 10، سدیم بی‌کربنات، جنسینگ، عصاره شنبلیله و… نمونه‌هایی از این مکمل‌ها محسوب می‌شوند.

مکمل مولتی‌ویتامین

ویتامین‌ها که در دو نوع محلول در آب و محلول در چربی موجود می‌باشند کمک شایانی به عضله سازی، کنترل چربی و انرژی سازی در بدن می‌کنند و بدون آن‌ها بدن دچار اختلالات شدید شده تا حدی که علائم حیاتی آن ضعیف می‌گردد.

مکمل ریکاوری

بعد از حرکات سخت ورزشی ماهیچه‌ها احتیاج به باز توانی و بازسازی دارند تا انرژی خود را حفظ کرده و تضعیف نگردند مکمل‌های ریکاوری با حجم زیادی از هیدرات‌ها و پروتئین‌ها به بازسازی عضلات کمک فراوانی می‌کنند و به‌عنوان یکی از مکمل‌های ورزشی موردتوجه ویژه هستند، پودرهای پروتئینی، گاما مینوبیوتریک اسید، کولین، کراتین، بتاآلانین، گلوتامین، آلانین، لوسین و… جزء مکمل‌های ریکاوری‌اند.

مکمل پرو هورمون

کمبود این مکمل در بدن مردان زمینه‌ساز مشکلات فراوانی چون کاهش رشد موها، عضله و استخوان‌های آن‌ها شده و حتی صدمات روحی را به آن‌ها وارد می‌نماید، مصرف مکمل پروهورمون ترشح هورمون رشد، انسولین، تیروئید را در مردان تسریع می‌کند، ال تیانین، ملاتونین، کاوا کاوا، تیروزین، ریشه سنبل‌الطیب، مادۀ معدنی روی-آهن-منیزیم-کلسیم، ویتامین C-B12 E-A و… را جزء این دسته می‌توان قرارداد.

مکمل پمپاژ خون

هنگامی‌که شما مشغول حرکات سنگین ورزشی هستید ال آرژنین موجود در این مکمل‌ها وظیفه خون‌رسانی به بافت‌های مختلف بدن را دارد و از خستگی زودرس شما حین ورزش جلوگیری می‌کند به همین دلیل قبل از فعالیت بدنی مصرف آن‌ها از طرف پزشکان توصیه می‌شود، همچنین این مکمل‌ها دارای مقادیر زیادی ویتامین B نیز می‌باشند که به بهبود عملکرد بدن کمک می‌کنند.

افزایش‌دهنده‌های وزن

شما برحسب موقعیت بدنی خود می‌توانید یکی از این مکمل‌ها را انتخاب نمایید مثلاً اگر فردی دارای تودۀ بدنی کم هستید یا سوخت‌وساز بالایی دارید ونمی توانید تودۀ عضلانی خود را افزایش دهید و احتیاج به حجم وسیعی کالری دارید منعی برای استفاده از انواع مختلف حجم دهنده‌ها که دارای کربوهیدرات و مواد مغذی هستند ندارید و کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌های زود جذب گزینۀ مناسبی برای شما محسوب می‌شود.

گلوتامین

پلاسمای خون و عضلات اسکلت‌ها جایگاه ذخیره گلوتامین هستند و به‌طورمعمول روزانه به مقدار نیاز بدن به داخل خون ترشح می‌شوند و میزان ترشح آن با میزان رشد فرد نسبت مستقیم دارد این رشد شامل رشد عضلانی و محافظت از عضله در برابر استرس و بازسازی آن‌ها و چربی سوزی است، همچنین این ماده می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت، زخم معده و التهاب روده را برطرف کند، نکتۀ مهم این است که مصرف مداوم پروتئین باعث کمبود گلوتامین خون شده و لزوم استفاده از آن را به‌صورت مکمل ضروری می‌نماید.

آمینواسید

اسیدآمینه‌ها گاه به‌وسیلۀ بدن ساخته‌شده و نیازی به جذب آن به‌صورت مکمل نیست که به آن اسیدهای آمینه غیرضروری گفته می‌شود مانند والین، میونین، لوسین، لیزین و…، ولی گروه دیگر باید از طریق مکمل‌ها به بدن رسانده شده زیرا بدن قادر به ساخت آن‌ها نیست به همین دلیل به آن‌ها اسیدآمینه ضروری اطلاق شده است مانند گلیسین، آلین، گلوتامین و… .

فواید و مضرات مکمل‌های ورزشی

حتی آن دسته از مکمل‌ها که دارای برند مشخص و معروفی هستند نباید خودسرانه و به مقدار نامشخص مصرف شوند، قبل از استفاده از آن‌ها مطمئن شوید برچسب نصب‌شده بر روی کالا معتبر و قابل‌اعتماد است و تمامی موارد ذکرشده بر روی آن صحیح است و عاری از هرگونه مواد مضر و هورمونی با دوز بالا و خطرناک است.

نامنظم شدن سیستم گوارشی، افزایش وزن ناگهانی، ناراحتی‌های پروستات، به هم خوردن تنظیم قند خون، نارسایی کلیوی، تضعیف استخوان‌ها، ریزش مو و جوش صورت، ناراحتی کبدی، مسمومیت‌های شدید و… از عوارض استفاده نادرست مکمل‌های ورزشی است.