ارتوپدی از همان سالهای اولیۀ پیدایش خود سعی در اصلاح ستون فقرات افرادی داشت که بهصورت مادرزادی دارای ستون فقرات کجی بودهاند ولی امروزه با گسترش زمینۀ فعالیت آن ارتوپدی نام کموبیش آشنا و ارتوپد اغلب به پزشکان محبوبی اطلاق میشود که با تمرینات متنوع ورزشی سعی در حل مشکلات مفصلی، عضلات و استخوانهای بیماران خوددارند، البته کار به همینجا ختم نشده و اگر جراحی را برای سلامت بیمار ضروری تصور نمایند وارد کارشده و با تیغ جراحی به جنگ بیماری خواهند رفت، گاهی شکستگی و دررفتگیها، رگ به رگ شدن، آرتروز، نابودی مفاصل و… ما را ناچار میکند تا سری به این پزشکان زده و از توصیههای آنها کمال بهره را ببریم، با این توضیحات میتوان گفت که ارتوپدی شاخه از جراحی درزمینۀ تمامی سیستمهای حرکتی بدن بهمنظور بهبود درد در قسمتهایی چون لگن، دستوپا، کمر و گردن و هر نوع نارسایی در این قسمتهاست.
هنر پزشک ارتوپد دستوپنجه نرم کردن بااستخوان و مفاصل تشخیص و درمان مشکلات این نواحی است که گاه براثر حرکات شدید ورزشی یا حوادث ناگوار و عفونتها برای فرد رخداده و او را دردمند مینماید.
درمان توسط ارتوپد
بیشتر بیمارانی که به پزشکان ارتوپدی مراجعه میکنند علائم شایع آنها درد و ناراحتی در قسمت خاصی از بدن است تشخیص اینکه این درد چه منشأ و مبدعی دارد کار سخت و پیچیدهای است ونمی توان تمامی دردهای مربوط به یک عضو را به منشائی واحد نسبت داد و برای همه درمان یکسانی تجویز نمود، گزینش نوع درمان که مهمترین قسمت تشخیص است احتیاج به گذراندن مراحلی چون شنیدن شرححال کامل بیمار و یادداشتبرداری از جزئیات آنها، سپس معاینۀ دقیق و در مرحلۀ آخر انجام آزمایش یا تصویربرداری بهمنظور اطمینان از اطلاعات کسبشده و ارائۀ روش درمانی مناسبِ حال بیمار که میتواند چند حرکت کششی یا وزنهای باشد یا در مواردی نادر دستور به جراحی دهد.
پس درواقع پزشک ارتوپد واسطهای بین پزشکان تشخیص و پزشکان حوزۀ درمان است وی با کمک گرفتن از متخصصان سیتیاسکن، سونوگرافی، تصویربرداری و… تلاش در تشخیص صحیح بیماری دارد و سپس با یاریگرفتن از تیم درمانی که متشکل از فیزیوتراپ و روماتولوژی است درمان قطعی و بهبودی کامل بیمار را سبب میشود.
تشخیص منشأ درد در ارتوپدی
. در کل بدن ما رشتههای عصبی فراوانی گسترده شدهاند که کار انتقال سیگنالهای عصبی را بر عهدهدارند هر نوع فشار غیرطبیعی بر این رشتههای ظریف و حساس میتواند عامل ایجاد درد در عضو شود.
. عضلات که قسمت اصلی بدن را تشکیل دادهاند نیز ممکن است دچار آسیب و کشش شده که این باعث ایجاد درد میشود، گاه این کششهای شدید پارگی ماهیچهها را نیز سبب میشود که همراه با درد و ناراحتی بیشتری است.
. اهمیت تقویت عضلات بدن زمانی آشکارتر میشود که بدانیم آنها وظیفۀ حفظ استخوانها را در جای خاص خوددارند و هرگونه ضعف در آنها باعث بروز مشکل و ایجاد دردهای شدید میشود، نوارهای بافتی که در این امر استخوانها را یاری میرسانند نیز هنگامیکه تحمل بارهای اضافی تحمیلشده به خود را نداشته باشند متورم شده و باعث میشود فرد احساس ناراحتی کند.
. تاندونها هم بیعلت در بروز درد نیستند زیرا هرگونه کشش یا پارگی در آنها نتیجهای جز التهاب و درد را برای فرد نخواهد داشت.
وجود علت مختلف در بروز مشکلات سیستم حرکتی باعث میشود دامنۀ فعالیت یک پزشک بهعنوان ارتوپدی چنان گسترده گردد که جراحی فقط قسمت کوچکی از آن محسوب شود و طیف وسیع فعالیتهای درمانی به پزشکان ارتوپد واگذار گردد.
ارتوپدی و زیرشاخهها
گسترش علم در همۀ زمینهها گاهی چنان آدمی را مدهوش میکند که باور چنین سرعتی در ذهن هم نمیگنجد در چنین دنیایی چگونه ممکن است بتوانیم باور کنیم که ارتوپدی که یکی از شاخههای مهم پزشکی محسوب میشود، از این پیشرفت عقبمانده باشد، گاهی بیان زیرشاخههای مختلف ارتوپدی کمی پیچیده خواهد بود، ما در اینجا به زیرشاخههای اصلی پرداخته و از ذکر جزئیات اجتناب میکنیم: جراحی ستون مهرهها، شانه، دست، پا، زانو، لگن، ارتوپدی کودکان، تومورهای سیستم حرکتی و آسیبهای ورزشی که روزبهروز این دستهبندیها در حال تغییر و تبدیل به زیرمجموعههای دیگر میباشند، مثلاً جراحی ران دارای زیرمجموعههایی چون شکستگی ران، تعویض مفصل ران، آرتوسکوپی مفصل ران میشود و بیتردید در آینده به تعداد این زیرمجموعهها اضافه خواهد شد.
تنوع اعمال جراحی در ارتوپدی
. شکستگیها مشکل رایجی است که باید بهدرستی جااندازی شده و جای خالی آن با موادی چون پلاتین پر گردد و سپس بهصورت صحیح گچ گیری شود که اگر بهصورت اصولی انجام نشود مشکلات جبرانناپذیری را برای بیماران ایجاد خواهد نمود.
. مفاصلی که بسیار پرکاربرد هستند گاهی باگذشت زمان کارایی خود را ازدستداده و باید با یک مفصل مصنوعی تعویض شوند که اگر چنین عملی بر روی فرد انجام نشود شاید بیمار توان بدنی خود را در آن مفصل بهکلی از دست بدهد.
. یافتن مشکل اصلی مفاصل با نگاه به درون آن مفصل شیوه اثربخشی است که به آن آرتروسکوپی گفته میشود پزشکان با این روش بهتر میتوانند به تشخیص بیماری پرداخته و درمان مناسب را انتخاب نمایند.
. تغییر کارکرد نادرست استخوانها و شکل نامطلوب ظاهری آنها با عمل جراحی به نام استئوتومی امکانپذیر است تا کارکرد عضو را بهبود بخشیده و ظاهر عضو را اصلاح نماید.
. پیوند استخوانی بهمنظور بهبود بخشیدن به شکستگیهای شدید و بلند یا کوتاه نمودن استخوانها
. ترمیم عصبهای صدمهدیده و جابهجایی تاندومها بهمنظور اصلاح حرکات اندامها
. درمان تومورها و عفونتهای استخوانی و مفصلی
. نمونهبرداری از استخوان یا قطع استخوان به دلیل نجات دیگر عضوهای بیمار
. ترمیم و اصلاح حرکت مفصل و بازسازی تاندومهای اطراف مفصل
تمامی عملهای ذکرشده جزء اعمال جراحی است که توسط پزشک ارتوپدی انجام میپذیرد.
نتیجهگیری
گسترش فنّاوری در کنار توجه به نیازهای روانی افراد به تحرک و بالا بردن کیفیت زندگی باعث شده که به دانش ارتوپدی بهعنوان راهی برای رهایی از بیماریهایی نگاه شود که زمانی حتی تصور رهایی از آن محال بود، مثلاً تعویض یک مفصل که میتوانست توانایی انجام کارهای روزمره و عادی افراد را به آنها بازگرداند، این روند بهتدریج باعث شد این رشته بهعنوان رشتهای تخصصی معرفی گردد و اعتماد بیماران زیادی را به خود جلب کرده و میل و رغبت افراد را برای انتخاب آن افزایش داده و بهعنوان یک روش درمانی کمخطر با بازده بالا معرفی شود.